PERUGIA TOEN EN NU

Ooit de Middeleeuwse heuvelstad Perugia in Umbrië bezocht? Doen. Mijn dochter en gezin waren er onlangs, mijn man en ik vorig jaar. Dat was toen een blitzbezoek: een bijkomende kronkel-afwijking van onze Toscaanse rondreis. Waarom? Omdat ik daar bijna 50 jaar geleden een maand Italiaans studeerde!

Augustus 1976 was een onvergetelijke maand. Met een ‘klas’ van 100 studenten uit de hele wereld, van alle leeftijden, volgde ik 17 u per week lessen Italiaans aan de Università per Stranieri, de Universiteit voor Vreemdelingen. Prima docenten en een dito bruikbare basiscursus. Een aanrader. Reis, inschrijving, kamerhuur, eten en andere kosten betaalde ik met babysitten bij familie en buren in Leuven, waar ik toen studeerde. Ook met een echte studentenjob: interviews afnemen voor het Departement Sociologie van de Faculteit Sociale Wetenschappen.

VERHALEN

In de verste uithoeken van Limburg, moest ik, door regen en wind, per trein en bus, mensen ondervragen voor een of ander bevolkingsonderzoek. De ellenlange vragenlijst ging, dacht ik, over vrijetijdsbesteding. Ik herinner me vreemde verhalen, bv. van een driehoeksverhouding, ergens in Maaseik, en van sleutelclubjes. Slik. Slik. Onbekende terreinen voor mijn toen nog onwetende geest. Het verbaasde me hoe gemakkelijk totaal onbekende mensen me hyperpersoonlijke ‘aangebrande’ verhalen toevertrouwden. Dat ‘fenomeen’ herhaalde zich (gelukkig) in mijn journalistieke loopbaan en in mijn huidig schrijvend bestaan. Waargebeurde verhalen, verhalen met en over mensen, zijn en bleven mijn ‘handelsmerk, mijn voorkeur en mijn sterkte.

1976

Terug naar Perugia. 1976. Hoe ik die universiteit ontdekte, weet ik niet meer. De inschrijving en betaling (cheque?) gebeurden per brief, na een telefoongesprek. Gsm en computer met internet had ik niet, toch lukte het. Waar een wil of (hartstochtelijke) wens is, is een weg. Mijn (toen al overleden) nonna was een Siciliaanse: Italiaans leren stond hoog op mijn bucketlist.

Bij aankomst - na ongeveer 24u dag- en nachtritten - meldde deze toen 22-jarige zich met kleine oogjes, in het opgegeven inschrijvingsgebouw. Hoe ik daar geraakte, herinner ik me niet en hoe het verder zou verlopen, wist ik niet. Dat werd snel duidelijk. Inschrijvingsbewijs, cursusaula, lesuren, lesboeken: ik kreeg alles meteen mee.

En overnachten? Luidruchtige Italiaanse kamerverhuursters stonden kandidaat-kamerhuursters op te wachten en hun kamers aan te prijzen. Ik weet niet meer waarom en hoe, maar met een sympathieke Turkse studente uit Izmir belandde ik in een eenvoudige tweepersoonskamer bij la mamma, in een oud huis op een eerste verdieping, hartje stad. Met 1 lavabo en een gemeenschappelijke badkamer voor gezin en wij.

Wat een maand! Ik miste geen les, genoot van de stad met zijn steile, smalle straten (soms vloekte ik door de hitte), van het gezelschap van Amerikaanse en Duitse medestudenten. Ik at meestal in een mensa, een gaarkeuken/sociaal restaurant, lekker en goedkoop. Ik zat uren met gezelschap op de Piazza IV Novembre, het centrale plein van de stad, rondom de Fontana Maggiore. Zittend op de trappen van de Palazzo dei Priori, om hoogte, lengte, breedte en inzicht te krijgen in de Perugianen. Soms met een ijsje.  

Tussendoor, voor zover haar en mijn karig budget het toeliet, enkele opmerkelijke plekken bezocht, o.m. Rome en Assisi, telkens per bus, telkens een daguitstap. Maar centen voor entreegelden voor meer en voor musea had ik toen als student niet.

2023

Terug naar Perugia. April 2023. Bijna 50 jaar later vond en stond ik - zonder veel zoeken - voor hetzelfde universitair gebouw. Ik herkende het meteen. Weer bewonderde ik de Fonta Maggiore én zat ik op de trappen! Na zoveel jaren, een heel blij en warm weerzien. Iets dat al jaren op mijn wishlist stond. We aten in een gezellig restaurant en logeerden iets buiten de stad. Nu in een luxueus klein kasteeltje met prachtig uitzicht op de stad. Waaw. Waaw. Ik had geen tijd voor een bezoek aan de Galleria Nazionale dell’Umbria of een uitgebreide stadswandeling, maar misschien ooit eens. Er zouden nu scalemobile zijn, roltrappen door het fort Rocca Paolina, en een minimetro van station naar het hoger gelegen historisch centrum. 

Ter afronding: mijn superoma was een Siciliaanse, mijn vader een halve Italiaan. Ik ben een kwart Italiaanse, heb zussen, broers, achternichten met dezelfde Italiaanse wortels, en ook nog (verre) Italiaanse familie, plus familie en vrienden in Italië, op Sicilië én op Sardinië. Ik heb vriendinnen en vrienden die vlot Italiaans spreken of het studeren. Mijn dochter trouwde met een Italiaan (Sardinië) en mijn kleinzoon spreekt perfect Italiaans! Wat zouden mijn vader en nonna (net als ik) gelukkig zijn, hadden ze dát geweten…

Voor informatie:

- Perugia

- Università per Stranieri

LEZEN KAN JE OVERAL...

Lezen kan je altijd en op alle plekken en momenten in de wereld, zowel binnen als buiten. Lezen biedt plezier, troost en herkenning. Het doet de tijd vliegen, de rust vergroten en het dromen toenemen... zelfs in Oostende.

Hoe begin je eraan?

- Laat je niet ontmoedigen door een titel, een eerste zin, de achterflap, een recensie of oordeel van vriend of vijand.

- Loop een bib of boekhandel in en pak een boek vast. Voel het, bekijk het, blader erin en lees een fragment of twee. 

- Laat je verleiden door de cover, de titel, het lettertype, het thema of de dikte.

- Koop of leen het en draag er zorg voor.

- Zoek een ideale leesplek: stoel, zetel, bank, bad, bed, handdoek of hangmat. Onder of naast een boom, op een strand, in een tuin, wei of park, waar ook ter wereld!

- Begin gewoon rustig te lezen. Elk uur is goed: 's morgens, 's middags, 's avonds of 's nachts.

Opgelet! 

Boeken bieden enorm veel, tenminste als je openstaat voor de inhoud: pret, troost, herkenning, angst, spijt, wensen en dromen, kennis en gevoelens. Ze maken je boos en stil, soms vrolijk en bedachtzaam. 

Hoe meer je leest, hoe interessanter en aangenamer dat wordt. Wie meer leest, leest beter, wordt taalvaardiger en vertoont meer begrip. Je kan over boeken ook ellenlange, boeiende gesprekken voeren met familie en vrienden.

Vrijblijvende suggesties?

Nog niet overtuigd? 

Stuur me een mail, boekenvanann@gmail.com, nodig me uit - bv. voor een Auteurslezing - en ik zal je vertellen waarom lezen én schrijven boeiend is. Ik zal je ook, met veel plezier, een aantal titels geven van boeken die ik echt heel graag las, bewaar en koester... en natuurlijk ook van de boeken die ik zelf heb geschreven.

Oostende

Als je goed kijkt, zie je mijn boeken telkens met, op of onder een stukje Oostende. De ereplaats is voor 'Gevangen geboren', op de sokkel op de dijk. 'Mijn Algerije' zwerft tussen Rock Strangers van Arne Quinze. 'Het moest maar eens waar zijn' neemt plaats in de dansende golven van Patrick Steen. 'De schat van Merkem' krijgt een gepaste plek in de imposante Venetiaanse galerij van de Franse architect Charles Girault. 'Kinderen toegelaten' op het prachtige strandverkleedhokje. Vele decennia geleden wikkelde ik me, uit schaamte of angst een streepje bloot te tonen, daar in een handdoek om me uit mijn natplakkerig, zanderig badpak te wringen...

ps. Van 'Oorlog in mijn hoofd' en 'Het Ossenboek' heb ik slechts enkele exemplaren over. Van 'Openluchttheaters in Limburg' geen meer...

#boekenvananndriessen #boeken #lezen #oostende #boektip #leestips #watzullenwelezen #iedereenleest #lezenisleuk #lezenisleerrijk #literatuurvlaanderen #auterslezingen #deauteurs #vlaamseauteursvereniging

IK WIL ZIEN EN ZIJ OOK...

Plantentuin Meise. Het was bijna dag op dag tien jaar geleden dat ik er kon ronddwalen. Na eerst gehoord-gevoeld-begre-pen te hebben hoe belangrijk Licht voor de Wereld is, met andere woorden: ZIEN.                                                  ZIEN is essentieel, planten en bomen zijn het ook…

Miljoenen kinderen in Afrika worden geboren met cataract. Bij ons is dat een ouderdomskwaal die goed te verhelpen valt. In Afrika niet: er zijn geen of te weinig oogartsen, geen of onvoldoende oogzieken-huizen/afdelingen, of ze liggen te ver van wie ze nodig heeft: vooral de kinderen. Worden die niet geholpen, ze worden blind! Meestal is armoede, dus geen geld voor oogzorg, de oorzaak. Dikwijls met mishandeling of uitsluiting als gevolg. Terwijl 90% van hun gezichtsverlies te vermijden of te behandelen is. Preventie van kinderblindheid is dus een prioriteit. Maar hoe? In Afrika is er 1 oogarts op 1 miljoen inwoners, in België 1 op 10.000. Maar Light fort he World doet wat het kan voor mensen met gezichtsproblemen: in Congo, Tanzania en Rwanda. Koken kost geld, kinderen (en volwassenen) helpen zien ook. Opsporen, behandelen, opereren, nazorg…

TROOST

Om dát kinderleed - niet kunnen zien is de ergst denkbare straf-beproeving-kwaal die ik kan bedenken - én het gebrek aan medische oplossingen, had ik een walk in the wood in de plantentuin meer dan nodig. Ik vond troost en inspiratie bij veel groen, zelfs bij uitgebloeide rododendrons en bij enorme kanjers: tamme kastanjes uit de 18^de eeuw, met een omtrek van meer dan 4 m (die kregen évidemment een knuffel!), maar ook op de stapstenen in het water van de eilandtuin, met zicht op het kasteel.

EEUWIGHEID

Ik mocht niet verdwalen in de splinternieuw Groene Ark-kassencomplex met zijn tienduizend bedreigde planten. Jammer, maar te begrijpen. Openstaande deuren, stromen bezoekers met grijpgrage handen naar wel/niet aaibare planten: ze zouden niet lang overleven, de planten, terwijl dat net de bedoeling is van De Groene Ark: zeldzame planten bewaren voor het verre nageslacht en liefst voor de eeuwigheid. Want planten, jawel, ze zijn en blijven een onuitputtelijke bron van kennis, schoonheid en inspiratie. Voor mij. Ook voor jou?

SANSEVERIA

Geen tijd voor de geneeskrachtige planten, de rozentuin, de dendrologische schatkamer, de culinaire en middeleeuwse tuin, het tropisch regenwoud, de evolutiekas, … en zelfs niet voor de reuzewaterlelie en de geel gerande originele Sanseveria uit 1900! Dat zal voor een derde bezoek zijn… binnen 10 jaar of eerder. In de hoop dat ik dan nog kan ZIEN!

Info: LIGHT FOR THE WORLD

Info: Plantentuin Meise

#plantentuinMeise #lightfortheworld #zien #cataract #kinderen #helpen #troost #inspiratie #groeneark #euwigheid #bewaren #tammekastanje

WE ZIJN BIJNA MET 100!

De ‘Internationale Dag van het Gezin’ is wel voorbij, maar door allerlei gezinsactiviteiten slaagde ik er niet in om over mijn gezin - verspreid over 3 landen - én mijn andere gezinnen te schrijven. Mijn ouders: ze zijn iets meer dan 100 jaar geleden geboren en ze zorgden ervoor dat we anno 2024 afsluiten met bijna 100 nakomelingen, t.t.z. kinderen met partner, kleinkinderen met partner en achterkleinkinderen. Veel gezinnen dus.

Dankzij het optelwerk van zus Lia - plussers bijgerekend, ex-partners niet - weet ik dat deze maand nummer 93 en nummer 94 werden geboren, in juli volgt nummer 95, in september 96. We tasten met plezier in onze portemonnee oftewel bankrekening voor Mabel, Harry, Aurora, x en x. De kans is groot dat we het magische 100 zullen bereiken. Dat wil wat zeggen! Al waren de (oudere) zus van mijn mama en haar schoonbroer - mijn tante Vonny en nonk Jean -  nog straffer: hun teller staat op ongeveer 125! 

BIJNA 100…

Een grote groep, hoor ik je denken. Ja, ongetwijfeld. Te groot voor een familiereünie ergens thuis. Te veel ook om ze allemaal op een en dezelfde dag samen te krijgen. 

Een gevarieerde groep, hoor ik je denken. Ja, ontegensprekelijk. Mannen, vrouwen, jongens, meisjes of gemengd. Baby’s, peuters, kleuters, tieners, pubers, twens en twins, lagereschoolkinderen, middelbareschoolleerlingen, studenten, dertigers, veertigers, vijftigers, zestigers, zeventigers… in alle kleuren. Singles, samenwoners, gehuwden en gescheidenen. 

Met Italiaanse, Franse, Portugese, Haïtiaanse en Duitse wortels, verspreid over 4 landen en in 4 Vlaamse provincies, over heel kleine, kleine, middelgrote en grote gezinnen, namelijk van 1 tot 8 personen. Met en zonder huisdieren. Studerenden, werkenden, werklozen en gepensioneerden, actieve en niet-actieve vrijwilligers. Welstellenden en minderbedeelden, appartement-, huis- en villabewoners… en zoals in elke familie: zieken, herstellenden en gezonden, van lichaam en geest.

VAN ELKE SOORT

Ja, er zitten zeker klagers en zagers tussen, socialen en asocialen, verdraagzamen en onverdraagzamen, tolerante, lichtontvlambare maar ook vrolijke en stille, bescheiden en dominante persoonlijkheden, kokers en eters, gelovigen en ongelovigen, helpers en geholpenen, bloemen- planten en bomenliefhebbers, big spenders en spaarders, vleeseters en vegetariërs, reizigers en thuisblijvers, snelheidsduivels en vertragers, sprekers en zwijgers, lachers en weners, telers en plukkers, bedenkers en makers, bouwers en verbouwers, auteurs, muzikanten en dansers, probleemoplossers en probleemmakers, pleiters en eisers, lesgevers en levenslang lerenden, wandelaars en fietsers, sportievelingen en bankzitters, halve heiligen en kleine (zet)duiveltjes, muziekmakers en stiltezoekers, ruziestokers en vredezaaiers, opgevers maar ook doorbijters en overlevers, contactzoekers en contactvermijders, zorgenden en verzorgden: kortom van elk soort hebben we in ons bijna 100-tal wel iets.

DE TIJD VLIEGT

God heeft zijn getal, zou mijn schoonmoeder zeggen. Mijn ouders, moesten ze nog leven, zouden met verbazing kijken naar hun afstammelingen: wie ze zijn, hoe ze leven, wat ze doen… Ze zouden - net als ik - het allemaal niet meer kunnen onthouden. Praten doen we niet allemaal met elkaar, dat is erg jammer, maar daar is de groep te groot voor en soms zijn afstanden, misverstanden, verschillen en kloven te groot. Maar er is altijd wel iemand die naar of met je lacht!

Mijn ouders: geen haar op hun hoofd dat ze daar ooit aan dachten toen ze op 3 mei 1952 in de kerk van de abdij van Averbode hun jawoord uitspraken.

Tempus fugit. In posterum cognosci non possunt. De tijd vliegt. De toekomst is niet te voorspellen.

Gelukkig maar.

Hoe het allemaal begon, lees je in ‘Kinderen toegelaten’, in 125 cursiefjes van mijn moeder Monda De Munck over ons gezin tussen 1955 en 2000. Ik selecteerde en bewerkte ze.

KINDEREN TOEGELATEN (storyland.be) 

GEÏNTERNEERDEN ZIJN GEEN GEDETINEERDEN

Hoelang sleept dit probleem al aan? Dat van die overbevolking in de gevangenis? Dat van het onwettig opsluiten van geïnterneerden in gevangenissen? Dat van het gebrek aan zorg, privacy, correcte huisvesting, behandeling, wandeling, groen en werk voor gedetineerden en geïnterneerden? Enkele decennia!

Straffen zoals nu gebeurt, heeft weinig effect. Het kweekt draaideurcriminelen. Las ik ergens dat 70% hervalt? Overbevolking, gebrekkige cellen en infrastructuur, gebrek aan psychische en medische zorg, aan aangepaste verslavingsbehandelingen, aan bomen en planten, en vooral aan werk zijn de voornaamste vaststellingen. Een verblijf in zo’n context helpt bewoners écht niet een beter mens worden én frustreert, vermoeit niet alleen zij die er werken, directie, cipiers, sociaal assistenten, psychologen, artsen…

Wat extra zwaar weegt, is dat bijna 1000 geïnterneerden - psychiatrische patiënten - in een of andere Belgische gevangenis zitten, waar ze niet thuishoren én niet mogen zitten. Hoe kunnen mensen die ziek zijn en misdrijven pleegden in zulke context verbeteren, genezen of herstellen?

GEVANGEN GEBOREN

Toen mijn geïnterneerde Renée (van ons boek ‘Gevangen geboren’ over haar leven) na 9 jaar van de gevangenis eindelijk verhuizen kon naar een forensisch psychiatrische afdeling voor haar behandeling, was ze niet alleen: er zaten meer dan 700 andere gelijkaardige geïnterneerden in gevangenissen te wachten.

Anno 2024, 6 jaar later, en op dit moment, zitten opnieuw bijna 1000 geïnterneerden in een of andere gevangenis te wachten op een aangepaste behandeling in een FPC. Daar ben ik echt verdrietig en boos om. Niet alleen omdat we psychiatrische patiënten niet behandelen zoals het moet, maar ook omdat de medische en psychosociale zorg in gevangenissen, waar de meerderheid van de gedetineerden nood aan hebben, ook beneden alle peil is: middelen en mensen ontbreken.

GEDETINEERDEN EN GEÏNTERNEERDEN

Ondanks de inspanningen van de media, is er toch nog veel onwetendheid over geïnterneerden. Daarom zet ik enkele verschillen tussen geïnterneerden en gedetineerden op een rij (met dank aan o.m. Google, VRT, Copilot, Ministerie van Justitie en De Standaard).

Gedetineerden zijn veroordeelde criminelen. Ze krijgen een gevangenisstraf van bepaalde duur voor hun gepleegde misdrijven/misdaden. Veel gedetineerden hebben ook psychische problemen! 

Geïnterneerden zijn psychiatrische patiënten: mensen die een misdrijf pleegden maar ontoerekeningsvatbaar door een ernstige psychische stoornis of mentale beperking.

Gedetineerd worden, is een straf na een veroordeling.

Geïnterneerd worden is geen straf maar een maatregel om de persoon zelf en de maatschappij te beschermen.

GEVANGENIS EN FPC

Gevangenissen zijn strafinrichtingen waar veroordeelde criminelen hun straf uitzitten voor feiten die ze pleegden. Het accent ligt op beveiliging, op vrijheidsberoving en het naleven van regels.

FPC’s of Forensisch Psychiatrische Centra (forensisch= gerechtelijk of justitieel) zijn gespecialiseerde behandelcentra voor geïnterneerde patiënten met een psychische stoornis die strafbare feiten pleegden. Het accent ligt op behandeling en herstel, dus medisch-therapeutisch.

Gevangenissen huisvesten gedetineerden voor een bepaalde tijd.

FPC’s behandelen patiënten met psychische stoornissen met het oog op en het doel de veilige terugkeer in de maatschappij.

DUUR

De duur van de gevangenisstraf voor een gedetineerde staat vast en is vermeld in de rechterlijke uitspraak: een vonnis of arrest. Die straf hangt af van de ernst van de gepleegde misdrijven, de rechtspraak en individuele omstandigheden. Vroeger vrijkomen, kan door goed gedrag of deelnemen aan programma’s (werk en integratie).

De duur van de behandeling van een geïnterneerde is afhankelijk van de ernst van zijn psychische problemen, de voortgang van de behandeling en de individuele behoeften van die patiënt. Geïnterneerden kennen en krijgen dus geen einddatum, wat hun verblijf zwaar maakt.

WAAR ZIJN ZE?

Er zijn in ons land 42 gevangenissen: 39 klassieke gevangenissen, 2 detentiehuizen en 1 transithuis. Op dit moment verblijven er meer dan 10.000 mensen, waarvan ongeveer 500 vrouwen.

Ons land telt ongeveer 4000 geïnterneerden (schatting op basis van cijfers van 2020) waarvan ongeveer 1000 onterecht in de gevangenis zitten, de anderen o.m. verblijven in FPC, in een gesloten psychiatrisch centrum, in de reguliere psychiatrie of zijn vrij op proef.

Geïnterneerden worden behandeld in Forensisch Psychiatrisch Centra (FPC) of FPC-afdelingen van Psychiatrische Centra. Afhankelijk van hun risico (hoog of gemiddeld) kan dat zijn: in Antwerpen, Gent, Bierbeek, Zelzate, Rekem, Beernem, Sint-Niklaas of Sint-Truiden. Drie nieuwe centra zijn gepland: in Aalst, Wavre en Paifve.

Mijn Renée wordt al 6 jaar behandeld in een FPC afdeling. Ze is, ondanks haar psychische kwetsbaarheid, klaar voor de volgende stap, maar ze vindt geen plaats, krijgt geen plaats! Zo te horen en te lezen, is dat vooral op basis van haar ver verleden. Een verleden dat zich hoofdzakelijk afspeelde voor haar verblijf in de gevangenis, dus 6+9, 15 jaar geleden! Zoekt men wel voldoende? Willen psychiatrische instellingen mensen met zulk verleden nog wel een kans geven? Moeten ze dat niet? Op de eerste vraag zeg ik neen, op de tweede ja… omdat als patiënten te veel jaren vergeefs wachten op een vervolgplek verdwijnt hun motivatie, moed, inzet en vooral levenslust…

Als zij een plaats vindt in de reguliere psychiatrie, kan er weer 1 geïnterneerde uit de gevangenis. Een druppel op een hete plaats.

Een tip: veel gedetineerden en geïnterneerden krijgen geen of nauwelijks bezoek. Neem contact met bv. het CAW, de Bond Zonder Naam, De Rode Antraciet e. a. organisaties die gedetineerden én geïnterneerden ondersteunen, begeleiden, helpen. Je kunt niet geloven wat een brief, kaartje, gesprek, bezoek voor een opgesloten mens doet…

 

#internering #gedetineerd #criminelen #geinterneerden #gedetineerden #gevangenis #fpc #forensischpsychiatrischcentrum #geefzeeenkans #schepmogelijkheden #mensenrechtenschendingen #verschillen #straffen #detentie #behandeling #psychischeproblemen #gebreken