ADVIEZEN VOOR OMA'S?

Bijna 30 jaar geleden schreef mijn moeder-schrijfster Monda De Munck, toen al ettelijke keren oma, een cursiefje 'TIEN ADVIEZEN VOOR OMA'S'. Ze staan in ‘ons’ boek ‘Kinderen toegelaten’. Nu ik oma ben en mijn kleinzoon van 6 jaar voor het eerst alleen komt logeren, herlees ik ze. En ik moet toegeven: ik ben het eens met de meeste adviezen, met een paar helemaal niet…

Eerst de adviezen waar ik niet mee eens ben, vooral deze twee: ‘Koop een enorme voorraad snoepjes. Ze kunnen bergen aan (Koop eventueel een aandeel van een tandartsenpraktijk’ en ‘Haal de sleutel af van alle binnendeuren. Bevestig ze aan een haakje heel hoog boven de deur. Je kleinkinderen sluiten zich bij voorkeur op in de wc en raken er niet meer uit.

Wat dat eerste betreft: neen. Snoep is beperkt tot pindakaas op de ochtendboterham. Ik wil en zal het zes jaar lang opgebouwde zo-weinig-mogelijk-extra-suiker van zijn ouders niet aanvallen. Ik gruwel zelf als ik kindjes, soms in een buggy, op een doordeweekse dag al aan een lekstok zie likken. Snoep, ijsjes, gebak… hij eet ze wel maar ze zijn echt voorbehouden voor speciale dagen of gelegenheden.

SLEUTELS

Het tweede? Neen, de sleutels blijven op de deuren. Al ben ik zelf door zijn moeder, toen ze 2,5 jaar was, opgesloten in een vensterloze minibergplaats van een appartement! Haar zusje van 6 maanden sliep in de kinderkamer sen en hun vader zou eerst een uur later zou komen middageten… Angst voor mogelijke kwalijke gevolgen overmande me, maar gelukkig: mijn zuchten, smeken, aanmoedigen om toch maar de sleutel om te draaien had resultaat. De peuter-bijna kleuter deed ‘het’!

ETEN

Enkele adviezen waar ik het mee eens ben?

‘Komen ze bij je eten, informeer dan zorgvuldig naar hun voorkeur. Spruitjes scoren niet hoog. Frieten wel’. Wat ons manneke graag eet, staat natuurlijk met stip geprogrammeerd deze week! Daar zit natuurlijk braadworst met appelmoes bij en pasta…

Nog een advies? ‘Woorden wekken, voorbeelden trekken’. En nog een leuke: ‘Schrik niet als je echtgenoot zich gedraagt als de aanvoerder van een eskadron en wild om zich heen slaat. Elk aansnorrend tuig, als is het maar een grasmaaier, ervaart hij als een mogelijke belager van zijn kleinkinderen’. Voor de andere adviezen, verwijs ik graag naar blz. 355 van ‘Kinderen toegelaten’!

Over haar adviezen aan ouders, schrijf ik een andere keer…

‘Kinderen toegelaten’, Monda De Munck en Ann Driessen, 397 blz., 21 euro (plus verzending), kan besteld worden:

Bij mij: boekenvanann@gmail.com
Bij StoryLand: KINDEREN TOEGELATEN
En in elke boekhandel in je buurt.

KINDEREN TOEGELATEN

Misschien lach, ween, gruwel, bewonder of zucht je als je mijn volgend boek leest? 

‘Kinderen toegelaten' gaat over een gezin van tien, en vooral over kinderen en kleinkinderen. 

Het is een boek met 125 cursiefjes voor ouders en grootouders en voor iedereen die een hart heeft voor kinderen, hen begeleidt, onderwijst of verzorgt.

Op de cover staan twee namen, die van mijn moeder Monda De Munck en van mij. Maar het is hoofdzakelijk HAAR werk. Zij schreef maandelijks cursiefjes tussen 1955 en 2000 over wat haar vier zonen en vier dochter, ook haar man, zeiden, deden en uitspookten. 

Denk niet dat ze oubollig, voorbijgestreefd of aftands is: wat én hoe ze schrijft - humoristisch, filosoferen, badinerend, verrassend - en de thema’s die aan bod komen - huiswerk, honden, huishulp, processie, bomen, dierentuin, hel, school, kuikens, snoep, Brugge, kleurpotloden, tante nonnetjes, mortuaria, buschauffeur, enz. - zijn zo gevarieerd dat ze nooit vervelen. Alles wat ook maar in gezin met 8 kinderen gebeurt, komt aan bod: klein en grote voorvallen en dito’s drama’s. Vergis je niet: wat mijn moeder schrijft en beschrijft is niet altijd verleden tijd: het is nog zo herkenbaar, zowel voor jonge ouders als voor grootouders.

Het is een boek dat je gemakkelijk in etappes kunt lezen. Soms telt zo’n cursiefje maar een bladzijde, soms twee of drie, maar zelden meer.

EERBETOON

Het is vooral een eerbetoon aan mijn moeder die, hoewel ze van haar man en acht kinderen hield, een en ander heeft moeten beleven, doorstaan, bemiddelen, overleven… Geloof me: niet alles was koek en ei in ons gezin. Haar cursiefjes klinken hoofdzakelijk positief, maar tussen de regels lees je hoe moeilijk, moeizaam, complex, tijdrovend, intensief een gezin van toen, met hond, leiden is.

Mijn moeder was tegelijk verzorgster, trooster, werkpaard, alleskunner, manager, m.a.w. een duizendpoot.

UNIEK

En wat maakt dit boek uniek? Dat het een familieproject is! Er kwam geen buitenstaander aan te pas. Mijn mama schreef de cursiefjes. Ik bewerkte, verbeterde en paste ze licht aan. Mijn zus Lia Driessen hielp het manuscript verbeteren, mijn man Chris De Hollander zorgde voor de lay-out en mijn neef Daan Martien voor de knappe cover. Veel leesplezier!

‘Kinderen toegelaten’, Monda De Munck en Ann Driessen, 397 blz., 21 euro, is een uitgave in eigen beheer.

Dit boek bestellen? 
- Mail naar: boekenvanann@gmail.com
- Of klik op: StoryLand

- Dit boek kan ook besteld worden via Standaard Boekhandel, Bol.com, Bruna, enz.

HET IS OM TE HUILEN...

Het is om te huilen, vind ik, dat de leesvaardigheid van onze Vlaamse vijftienjarigen heel fel achteruit is gegaan en dat - nog erger - jongeren niet graag lezen! Onvoorstelbaar, vanuit mijn oogpunt: ik ben - bij wijze van spreken - met een boek geboren en zal met een boek sterven. 

Mijn ouders schreven en lazen allebei graag. Lezen, eerst, en daarna schrijven heb ik met de fles/paplepel/soeplepel meegekregen. Geen thema kwam meer ter sprake dan lezen. Misschien ook met de onderliggende gedachte om ons - bende van 8 - beheersbaar, rustig en stil te houden?

Maar toch. Een leven zonder boeken zou ik me echt niet kunnen voorstellen, al ben ik een lezer met vlagen. Een schermlezer, een krantenlezer, een boekenlezer. Nu eens meer van het ene, dan eens meer van het andere. Ik zal ook, waar ik ben, alles wat op mijn weg komt, doorbladeren: de Metro in de trein is, een Libelle bij de kapper, een Trends in de wachtzaal van de tandarts. Dat is wellicht een erfenis uit mijn journalistiek verleden: ik wil weten, bijblijven. 

Dat soort lezen is aangenaam, soms leerrijk; toch gaat niets boven het lezen van een boek. Een boek kan ontroeren, doen lachen of huilen, boos maken, opwinden, doen verlangen, angstig maken en zoveel meer. 

Maar ik dwaal af. Het zijn de spijtige vaststellingen die me zorgen baren. 

LEESVAARDIGHEID

Nu eerst: de leesvaardigheid. Wat is dat? ‘Het begrijpen, gebruiken en evalueren van teksten, het reflecteren over teksten en het zich ermee inlaten om een doel te bereiken, om kennis en mogelijkheden te ontwikkelen en om deel te nemen aan de maatschappij’, staat in het PISA-rapport over de leesvaardigheid van 600.000 jongeren in 79 landen.

Wat zeggen de onderzoekers over de leesvaardigheid van onze Vlaamse jongeren?

- 1 op 5 van de Vlaamse vijftienjarigen haalt het referentieniveau voor leesvaardigheid niet. De trend van dalende leesprestaties valt in alle Vlaamse onderwijsvormen – ASO, BSO en TSO – waar te nemen.

- De gemiddelde leesprestatie in Vlaanderen ligt echter wel nog hoger dan het OESO-gemiddelde. De Frans- en Duitstalige Gemeenschap en buurlanden Nederland, Frankrijk en Luxemburg noteren een (nog) slechter resultaat. Estland, Finland, Ierland en Polen doen het beter; Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Duitsland en Slovenië zitten op ons niveau.

-  De helft van die jongeren ziet lezen als een tijdverlies, slechts 17 procent beschouwt lezen als een van hun favoriete hobby’s. Die negatieve houding tegenover lezen is in alle deelnemende landen het hoogst in Vlaanderen. Zowel in Vlaanderen als internationaal staan jongens negatiever tegenover lezen dan meisjes.

- Vlaamse scores dalen in alle domeinen. Hoewel Vlaamse leerlingen internationaal en Europees nog altijd goede resultaten halen voor lezen, wiskunde en wetenschappen, is er een duidelijke dalende trend in de gemiddelde score.

- Steeds meer leerlingen halen het basisniveau niet. Het aandeel leerlingen dat voor lezen, wetenschappen en/of wiskunde het basisniveau niet haalt, stijgt.

Dat is toch om te huilen...

Lees ook mijn twee volgende bijdragen: 'Waarom lezen goed is' en 'Tips om oud en jong aan het lezen te krijgen'.

Bronnen: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/programme-for-international-student-assessment-pisa en https://iedereenleest.be/over-lezen/nieuws/onderzoek/vlaamse-vijftienjarigen-scoren-laag-op-leesvaardigheid-en-leesplezier