PERUGIA TOEN EN NU

Ooit de Middeleeuwse heuvelstad Perugia in Umbrië bezocht? Doen. Mijn dochter en gezin waren er onlangs, mijn man en ik vorig jaar. Dat was toen een blitzbezoek: een bijkomende kronkel-afwijking van onze Toscaanse rondreis. Waarom? Omdat ik daar bijna 50 jaar geleden een maand Italiaans studeerde!

Augustus 1976 was een onvergetelijke maand. Met een ‘klas’ van 100 studenten uit de hele wereld, van alle leeftijden, volgde ik 17 u per week lessen Italiaans aan de Università per Stranieri, de Universiteit voor Vreemdelingen. Prima docenten en een dito bruikbare basiscursus. Een aanrader. Reis, inschrijving, kamerhuur, eten en andere kosten betaalde ik met babysitten bij familie en buren in Leuven, waar ik toen studeerde. Ook met een echte studentenjob: interviews afnemen voor het Departement Sociologie van de Faculteit Sociale Wetenschappen.

VERHALEN

In de verste uithoeken van Limburg, moest ik, door regen en wind, per trein en bus, mensen ondervragen voor een of ander bevolkingsonderzoek. De ellenlange vragenlijst ging, dacht ik, over vrijetijdsbesteding. Ik herinner me vreemde verhalen, bv. van een driehoeksverhouding, ergens in Maaseik, en van sleutelclubjes. Slik. Slik. Onbekende terreinen voor mijn toen nog onwetende geest. Het verbaasde me hoe gemakkelijk totaal onbekende mensen me hyperpersoonlijke ‘aangebrande’ verhalen toevertrouwden. Dat ‘fenomeen’ herhaalde zich (gelukkig) in mijn journalistieke loopbaan en in mijn huidig schrijvend bestaan. Waargebeurde verhalen, verhalen met en over mensen, zijn en bleven mijn ‘handelsmerk, mijn voorkeur en mijn sterkte.

1976

Terug naar Perugia. 1976. Hoe ik die universiteit ontdekte, weet ik niet meer. De inschrijving en betaling (cheque?) gebeurden per brief, na een telefoongesprek. Gsm en computer met internet had ik niet, toch lukte het. Waar een wil of (hartstochtelijke) wens is, is een weg. Mijn (toen al overleden) nonna was een Siciliaanse: Italiaans leren stond hoog op mijn bucketlist.

Bij aankomst - na ongeveer 24u dag- en nachtritten - meldde deze toen 22-jarige zich met kleine oogjes, in het opgegeven inschrijvingsgebouw. Hoe ik daar geraakte, herinner ik me niet en hoe het verder zou verlopen, wist ik niet. Dat werd snel duidelijk. Inschrijvingsbewijs, cursusaula, lesuren, lesboeken: ik kreeg alles meteen mee.

En overnachten? Luidruchtige Italiaanse kamerverhuursters stonden kandidaat-kamerhuursters op te wachten en hun kamers aan te prijzen. Ik weet niet meer waarom en hoe, maar met een sympathieke Turkse studente uit Izmir belandde ik in een eenvoudige tweepersoonskamer bij la mamma, in een oud huis op een eerste verdieping, hartje stad. Met 1 lavabo en een gemeenschappelijke badkamer voor gezin en wij.

Wat een maand! Ik miste geen les, genoot van de stad met zijn steile, smalle straten (soms vloekte ik door de hitte), van het gezelschap van Amerikaanse en Duitse medestudenten. Ik at meestal in een mensa, een gaarkeuken/sociaal restaurant, lekker en goedkoop. Ik zat uren met gezelschap op de Piazza IV Novembre, het centrale plein van de stad, rondom de Fontana Maggiore. Zittend op de trappen van de Palazzo dei Priori, om hoogte, lengte, breedte en inzicht te krijgen in de Perugianen. Soms met een ijsje.  

Tussendoor, voor zover haar en mijn karig budget het toeliet, enkele opmerkelijke plekken bezocht, o.m. Rome en Assisi, telkens per bus, telkens een daguitstap. Maar centen voor entreegelden voor meer en voor musea had ik toen als student niet.

2023

Terug naar Perugia. April 2023. Bijna 50 jaar later vond en stond ik - zonder veel zoeken - voor hetzelfde universitair gebouw. Ik herkende het meteen. Weer bewonderde ik de Fonta Maggiore én zat ik op de trappen! Na zoveel jaren, een heel blij en warm weerzien. Iets dat al jaren op mijn wishlist stond. We aten in een gezellig restaurant en logeerden iets buiten de stad. Nu in een luxueus klein kasteeltje met prachtig uitzicht op de stad. Waaw. Waaw. Ik had geen tijd voor een bezoek aan de Galleria Nazionale dell’Umbria of een uitgebreide stadswandeling, maar misschien ooit eens. Er zouden nu scalemobile zijn, roltrappen door het fort Rocca Paolina, en een minimetro van station naar het hoger gelegen historisch centrum. 

Ter afronding: mijn superoma was een Siciliaanse, mijn vader een halve Italiaan. Ik ben een kwart Italiaanse, heb zussen, broers, achternichten met dezelfde Italiaanse wortels, en ook nog (verre) Italiaanse familie, plus familie en vrienden in Italië, op Sicilië én op Sardinië. Ik heb vriendinnen en vrienden die vlot Italiaans spreken of het studeren. Mijn dochter trouwde met een Italiaan (Sardinië) en mijn kleinzoon spreekt perfect Italiaans! Wat zouden mijn vader en nonna (net als ik) gelukkig zijn, hadden ze dát geweten…

Voor informatie:

- Perugia

- Università per Stranieri

WORTELS EN VLEUGELS...

‘Geef jongeren wortels en vleugels’, zei UGent-rector Ann De Paepe tijdens de opening van het academisch jaar. Juist: lange en stevige wortels en grote wijde vleugels om de landen, de luchten en de zeeën te verkennen. Een andere klok beweerde dat jongeren dat niet meer willen! Willen ze niet of steeds minder omdat ze thuis te beschermd en te verwend zijn? Omdat ze te veel angst hebben voor het onbekende of te lui zijn om alles zelf te moeten doen? Dat geloof ik niet. Dat wil ik niet geloven.

Een goede raad? Inpakken en vertrekken. Zeker doen. Ik heb het ook gedaan, lang geleden, toen er geen gsm, geen internet, geen Facebook en geen Erasmus bestond… en het ging toch! Niemand deed het me voor en niemand ging met me mee. Ik zocht - ik weet niet hoe - en vond een plek en schreef me in voor een cursus Italiaans aan de Universita per Stranieri in Perugia, Italia.

Met enkel inschrijving en de goedkeuring van mijn ouders op zak stapte ik op de trein, en met bagage natuurlijk. Bij aankomst recht naar het inschrijvingsgebouw van de universiteit van Perugia. Ik stond op de lijst. Wat een geluk: daar stonden gezette Italiaanse signore e signori te wachten. Net als op de markt - maar dan wel zonder te roepen - boden ze een kamer in hun huis aan. Aanbiedingen beluisterd en geld geteld. Dat geld had ik dapper bijeen gespaard door te babysitten in Leuven als kotstudent, aangevuld door mijn spaarcentjes op de bank, een erfenis nieuwjaarsbrieven en verjaardagscadeau's.

Het lukte weer. Met een Turkse meisje - even onwennig en even onzeker als ik - samen een kamer gehuurd bij een Italiaans gezin (kamer delen, was goedkoper), om dan een maand, 17 uur per week, Italiaanse lessen te volgen. Geweldige tijd, 100 jongens en meisjes uit heel de wereld samen in een klas. Pink Floyd leren kennen, gezoend met een Amerikaan, dikwijls in sociale restaurants met de armen van de stad pasta’s gaan eten en in de zon gezeten. 

MIJN NONNA

Vooral veel Italiaans gestudeerd, uit liefde voor mijn nonna, die in Novara di Sicilia werd geboren rond de eeuwwisseling. Door een huwelijk met een Genkse oorlogsgewonde André, die ze - als vrijwillige verzorgster van het Rode Kruis (dacht ik) in Lausanne leerde kennen, daarna als 19-jarige in Genk belandde waar ze nooit de taal leerde spreken. Inburgeringcursussen bestonden nog niet. Meer als ‘dank oe’ of ‘stoete joengen’ heb ik haar niet horen zeggen. ‘O sole mio’ was haar en mijn lievelingslied, ze sprak overwegend Frans met ons. En ze verwende ons alle acht, maar de oudsten (tweeling en twee broers) het meest. We moesten wel te grote hoeveelheden eten verorberen: mangare mangare! Soms belandde er wel iets in de wc of in de tuin, via het wc ventertje. We kregen bakken vol vers fruit (kroenselen of stekelbessen uit haar tuin en als die op waren, gewoon uit de winkel), manden vol heerlijke chocolade eieren bij Pasen, calorierijke rijke taarten (van Geebelen?), bergen speelgoed bij Sinterklaas met chocolade mannetjes… Ze stak ons een voor een in het nieuw voor eerste of plechtige communie. Ja, ze was een uit de duizend.

En ja, ook door haar kreeg ik vleugels, want ik had al wortels…

Ps. Misschien gaf ik er daardoor ook aan mijn dochters?