Wie zaait, oogst. Maar die van Lia overtreft alles.

De zomer is nu echt voorbij. En de oogst was groot, zeker bij mijn zus Lia. Is dat liefde, zorg of toeval? Het verschil tussen haar oogst en de mijne was groot. En niet alleen omdat zij een groentetuin én een serre heeft en ik slechts twee potten met drie tomatenplantjes - die ik trouwens van haar kreeg - op mijn terras. De uitgebloeide moesten vandaag, met spijt, de groenbak in.

Oogst van Lia

HART

Misschien vertroetelde en aaide ze hen en fluisterde ze lieve woordjes? Het moest haast zijn. Ze schoten met zoveel enthousiasme uit potjes en volle grond. Ze slingerden van plezier rond koordjes en stokjes en ze breidden zich uit alsof de wereld van hen is! Wie met de voeten in de grond water, lucht, warmte en aandacht krijgt, doet het overal beter, maar bij Lia nog meer. Ze zaaide, ze plantte en ze stekte. Voor haar en voor iedereen die ze in haar hart sluit. Haar groene kleintjes, daar is ze dol op. Net als op haar kinderen.

Oogst van Ann

Twee komkommerplantje hadden het al begeven door de aanhoudende hitte. Helemaal anders is dat bij Lia. Haar oogst was tot voor kort echt wonderbaarlijk. Ik weet niet hoe dat komt. Misschien praat ze er wel mee: met al die groene stekjes, zwarte potjes, kronkelende takken en coming soon tomaatjes, komkommertjes en slakroppen. Ik ben er bijna zeker van. 

Zonder opgeven, zonder onderbreking en boordevol enthousiasme zorgde ze met precisie en regelmaat voor alles wat de natuur leverde. Ze doet dat trouwens al jaren. 

ZUSSEN

En zo was en is ze ook met en voor ons, haar zussen: zorgzaam en liefdevol, in woorden en in daden. Had ik het geluk te passeren, kort na een oogst? Ik ging niet/nooit met lege handen of manden naar huis.
Soms speelde ze moedertje over ons, alsof ze vreesde dat één van ons zou verhongeren. Ze overlaadde ons met tomaten, tomatensap, komkommers, augurken, vruchtencoulis en vruchtenjam. En nog een plantje hier, een bloempje daar. Heerlijk. 'Neen' zeggen was en is geen optie. En tussendoor bakte ze nog overheerlijke taarten en quiches en appelflappen. Hoe haar paella smaakte, verzwijg ik best. Of het is allen daarheen...
Bedankt Lia, voor je zomerse groente en andere gaven!

IK KAN NIET MEER...

Mijn jongste zus is dood. Dat doet veel pijn. 
Maar het is ‘beter’ voor haar, voor haar zo lieve man en kinderen, voor ons en voor iedereen die van haar houdt.
Ze was al jaren ziek, heel erg ziek…
Ze had al jaren pijn, zoveel pijn…
Ze vocht al jaren, keihard...
Ze was gewoon op.

‘Ik kan niet meer…’
Hoe dikwijls heb ik haar die woorden horen zeggen, de laatste weken?
Ik ben de tel kwijt, maar ze blijven nazinderen in mijn oren, in mijn hoofd, in mijn hart.
Die woorden deden elke keer pijn, zoveel pijn.
Je zus zo zien en horen lijden… Neen. Dat wil je niet.
Geen mens kan dit dragen en verdragen.
Geen mens vindt dit normaal.



Je hart was groot, maar je rugzak werd te zwaar.
Je ogen werden zo moe, je handen blauw doorschijnend.
Je spieren konden niets meer, je hart klopte te snel.
Je gedachten waren te zwaar en je gevoelens te overweldigend.
Je computer bleef dicht.

Je gevecht is voorbij. Je oorlog is afgelopen.
Die wrede oorlog in je hart, in je hoofd en in je lijf...
‘Rust nu maar uit, je strijd is gestreden, je hebt het ontzettend moedig gedaan. Niemand kan ooit begrijpen wat je hebt geleden, niemand kan ooit voelen wat je hebt doorstaan’, las ik in een doodsbericht.
Dàt is net wat ik aan jou, Kleintje, wilde zeggen…
En ook dat ik soms boos was op jou, soms heel verdrietig over jou, dat ik soms te weinig en te veel van je hield... maar nu vooral, dat ik je mis.

Ann, je oudste zus

Sommig verdriet is te groot voor tranen

Nico Frijda