HANG DE VUILE WAS NIET BUITEN...

Hang de vuile was niet buiten… was het motto van mijn moeder. Maar misschien hield ze te veel voor zich? Ik weet niet of ze voldoende steun vond, vroeg of kreeg van haar familie, van haar vriendinnen? We hielden ons meestal aan die richtlijn, toen toch. De vuile was buiten hangen, letterlijk dan, dat deden we nooit.

De propere was, de vers gewassen en gezwierde was: ja die gingen we dikwijls ophangen, gewapend met een zware mand, houten wasknijpers en een vod om de draad schoon te vegen. Bij gebrek aan een speelbare en wasdraadbare tuin - we hadden slechts een minituin aan huis - mochten we die aan de wasdraden hangen van de vriendelijke en bescheiden overbuurvrouw, mevrouw Mulders. Het was een hele onderneming, de niet zo uitgebreid in het cursiefje in ‘ons’ boek ‘Kinderen toegelaten’ aan bod komt. 

ZWIERDER 

Ik kende het scenario vanbuiten, als oudste van de meisjes mét tweelingzus. Wassen - wat een luxemachine heb ik nu! - kon in een witte ronde machine die aan de bovenkant met een deksel te openen en te sluiten was. In dat stalen ding zat er in het midden een draaielement. We stopten alles erin (hoe het water in dat ding kwam, herinner ik me niet meer). Na het (hoelang?) draaiwasproces moesten we, in etappes, hoopjes was in de veel kleinere zwierder stoppen. Deksel erop, knop aan, en dat ding danste wild in het rond en had onderaan een tuut waaruit het overtollige water in een plastiek bakje (als we dat niet vergaten te zetten) uitgespuwd werd. 

WASDRAAD

Daarna verlieten we, met een volle en zware gezwierde wasmand, het waskot, gewapend met een schortje waarin (toen nog) uitsluitend houten wasknijpers zaten. Via de garagedeur (achteraan) naar buiten, rond het huis, om dan het supergevaarlijke kruispunt over te steken. Jaja, ik keek goed links en rechts en weer links en rechts, liep bij afwezigheid van auto’s, bussen en fietsen, snel de straat over - (hoewel dat moeilijk was met een volle mand – veegde de draad met mijn vodje en begon met hangen. Stuk voor stuk. Zonder enig systeem (denk ik), kleine en groot door elkaar. Soms 60 zakdoeken. Na afloop, naar huis via hetzelfde traject. Tot mama ons dat hele traject liet herhalen als ze het vermoeden had dat alles wel droog zou zijn… of tot ze de regen rook.

HIMALAYA

Was, dat onderwerp komt in ‘Kinderen toegelaten’ voor: bergen - lees het in ‘Kinderen toegelaten’ op blz. 252 en 260 - was vooral van de leerlingen (op internaat, de vier meisjes dus) en later studenten uit Leuven. Ons gezin van minstens 10 had echt een Himalayagebergte vuil linnen! Al was er ook die Asserse firma Sneeuwwitje die een stapel kwam ophalen en na een week - ze had haar naam niet gestolen - hagelwit afleverde: vooral lakens, tafellakens, servetten en hemden die moesten gesteven worden. Was, het was nogal wat. Een noodzakelijk en nodig kwaad. Nog altijd.

Ps. Over de hamsters muizen, gansjes in de waskelder lees je ook in ‘Kinderen toegelaten’. Over de broer die de waterkraan opendraaide zodat de kelder onder water liep, zwijgen we…

 

Dit boek telt meer dan 200 cursiefjes over het reilen en zeilen, de dagelijkse grote en kleine probleempjes in een groot gezin, en telt 397 blz.. Het kost 20 euro (plus verzending). Misschien wel een ideaal Sint- of kerstgeschenk voor je ouders of grootouders of kinderen? Bestellen kan bij Standaard Boekhandel, Storyland of via boekenvanann@gmail.com.

 

SCHRIJF, SCHRIJF, SCHRIJF... OP PAPIER!

Schrijf jij nog met pen of potlood? Krabbel jij papiertjes of bladzijden of zelfs dagboeken vol? Of een postkaart of brief? Een boodschappenlijstje? Of een samenvatting van een les, lezing of boek? Neen? Dan doe dat toch maar want schrijven met de hand blijkt o zo belangrijk. Al zijn handgeschreven teksten niet altijd gemakkelijk te lezen... ook de mijne niet!

Ik schrijf nog heel veel, met zwart of blauwe balpen (soms potlood): thuis, op de trein en in de auto, op vakantieplekken. Ook toen ik niet wist dat schrijven belangrijk is. En voor ik de oproep las van meer dan 20 welzijnsorganisaties, opiniemakers, auteurs, academici en ondernemers: ‘Durf opnieuw te kiezen voor pen en papier'. In hun open brief houden ze een pleidooi om kinderen en jongeren meer pen en papier te laten gebruiken op school. Ze willen de laptop niet weg, maar wel een her- en opwaardering van het schrijven met de hand, een basisvaardigheid die het concentratie-, redeneer- en kritisch denkvermogen versterkt.

ONDERZOEK

Noors onderzoek bewijst dat schrijven met de hand niet enkel het leerproces versterkt, maar ook mentaal welzijn bevordert en creativiteit stimuleert. Traditioneel schrijven vereist complexere bewegingen dan typen, waardoor je hersenen intensiever werken en informatie effectiever verwerken. Wie met pen en papier schrijft, moet keuzes maken, samenvatten, herformuleren en verbanden leggen.

Dus, neem pen en papier en schrijf. Schrijf naar je ouders, je kinderen, je vriendin, naar je collega, of zelfs naar een onbekende. Noteer wat je ziet of hoort, wat je denkt, wat je gelooft en hoopt. Schrijf een betoog, een gedicht, een verhaal. Of een oefening, een berekening, een recept, een handleiding.

Fragment uit het dagboek van Karel Balduck

BLIJVEN SCHRIJVEN

Ik zal blijven noteren met pen en papier. Mijn inspiratie voor boeken, blogs of sociale berichten komt niet altijd als ik aan mijn laptop zit, maar op alle mogelijke en onmogelijke momenten en tijdstippen. Dan ben ik blij dat ik ergens - op een kast, in mijn handtas, in mijn nachtkastje - pen en papier heb: enkele bladzijden, een notitieboekje, een oud schriftje, zelfs de achterkant van een formulier of toneelticket. Al moet ik bekennen: als ik mijn ‘wapens’ vergeet (papier!), schrijf ik snel een mail naar mezelf. Als mijn pen me in de steek laat, ook.

Agenda's vol notities over rechtszaken op het hof van beroep

En gelukkig kan en kon ik, als freelancer, voor mijn kranten, en als auteur, voor mijn boeken, met de hand geschreven volle agenda’s notities, oude brieven, administratieve documenten, zelfs dagboeken lezen, raadplegen, gebruiken. Dat leverde me - al bleken sommige passages heel moeilijk te lezen - waardevolle informatie op voor mijn boeken o.m. ‘Het moest maar eens waar zijn’, ‘De schat van Merkem’ en ‘De Groote Oorlog van René’, maar ook voor ‘Oorlog in mijn hoofd’ en ‘Gevangen geboren’ en zelfs voor ‘Mijn Algerije’. Zonder die met de hand geschreven bronnen - van mijn hoofdpersonages - waren mijn boeken echt nooit zo goed, nooit zo echt geweest.

Ps. De basis van deze blog schreef ik met de hand, in de keuken, net voor mijn ontbijt, rond 7u50, op gratis papier van 123inkt.be…

Southampton en haar Disaster Room

Twee steden spelen een belangrijke rol in de geschiedenis van de Titanic: Belfast in Noord-Ierland en Southampton in Zuid-Engeland. In de eerste ben ik nooit geweest, in de tweede wel. En daar, in het SeaCity Museum, heb ik vooral gefascineerd geluisterd en gekeken naar het onderzoek over de oorzaken van het zinken van dat ‘onzinkbaar’ luxeschip…

Legomodel van de Titanic, SeaCity Museum

Waarom krijgt Belfast veel meer aandacht als Southampton al het over de Titanic gaat? Belfast is de stad van de bouw van de Titanic, Southampton de stad van het vertrek (met eindbestemming New York). Op de oude scheepswerf In Belfast is er een Titanic Quarter met het Titanic Museum over de geschiedenis van de scheepswerf en de Titanic. In Southampton is er wel het veel mindere bekende Titanic Memorial en besteedt het SeaCity Museum aandacht aan het schip. Vooral de zaal over het onderzoek naar de oorzaak (oorzaken?) van de ramp is geweldig boeiend.

Titanic museum, Belfast

MUSEUM 

Het ‘SeaCityMuseum’ afficheert met ‘Southampton’s Titanic Story & The City Maritime History’. En inderdaad, het Titanic verhaal is voor Southampton en haar inwoners ook heel bijzonder. Veel slachtoffers van de crew en bemanning waren inwoners van Southampton. Dus vele families werden getroffen door de ramp, generaties lang. In de stad loopt dat tragisch verhaal door straten, op muren en in huizen. Er zijn 165 graven en gedenkstenen te vinden in en rond de stad. In het museum voorwerpen, foto’s, krantenknipsels en getuigenissen.

Een visuele weergave van de 897 bemanningsleden van de Titanic

RAMP KAMER

Gerechtelijke dossiers

Maar vooral de ‘Disaster Room’ met een enorme wandschermprojectie over het onderzoek naar de oorzaken van de scheepsramp in de rechtbank in Londen is fascinerend: wellicht omdat ik me ook nooit eerder informeerde over de mogelijke oorzaken, gebreken, tekortkomingen van de Titanic en haar bouwers en bemanning. Ik probeer te beschrijven wat die ‘Ramp kamer’ biedt: je krijgt een ellenlange rij gerechtelijke dossiers te zien, waaruit telkens eentje wordt opgevist en geopend. Het onderzoek in London, geleid door rechter John Bigham van het Hooggerechtshof, duurde 42 dagen (van 2 mei tot 3 juli 1912) en bijna 100 getuigen - bemanning, passagiers, bemanning van andere schepen - werden ondervraagd, 25.000 vragen gesteld. Dat leidde tot een rapport met een gedetailleerde beschrijving van het schip, van het scheepsdagboek, van de schade door de ijsberg, van de evacuatie en van de redding. RMS Titanic, 269 m land, 56 m hoog met 10 dekken, eigendom van rederij White Star Line, kwam in de nacht van 14 op 15 april 1912 in haar eerste reis in aanvaring met een ijsberg. Binnen drie uur zonk het schip, 1522 opvarenden kwamen om het leven. Dat RMS was op dat moment grootste en chicste en onzinkbaar schip ter wereld…

Go slow

IJSBERG

De botsing van het schip met te hoge snelheid tegen een ijsberg wordt algemeen erkend en aanvaard als oorzaak van de scheepsramp. Maar je krijgt ook getuigenissen te horen en te zien over andere elementen die mogelijk een rol hadden kunnen spelen in het voorkomen of het beperken van de omvang van de schade: het ontbreken van een verrekijker (in net kraaiennest) en zoeklichten, te laat uitwijken, onvoldoende of onvoldoende gevulde reddingsboten (wel voldoende reddingvesten), gebrekkige veiligheidsopleiding, gebrekkige informatie en communicatie, constructiefouten, gesloten schotten, gemiste of niet beluisterde of niet doorgegeven radioberichten, een slapende marconist, onopgemerkte of genegeerde alarmsignalen door andere boten, enz. Echt boeiend om te horen wat er allemaal werd onderzocht en wie er allemaal werd ondervraagd.

Na die Disaster Room komen, verder in het museum, komen de echte stemmen van de overlevenden met hun verhaal wel binnen. En nog een leuk detail: het museum in gevestigd in een oud gerechtsgebouw!

BELGEN

Ook wij Belgen hebben een band met de Titanic: onder de passagiers waren er 24 Belgen en 3 Nederlanders. Van de 24 Belgische passagiers - twee in de eerste klas, één in de tweede klas en de andere in de derde klas - overleefden slechts zeven de ramp, waaronder zangeres-naaister Mathilde Pede uit Gent. De drie Belgische bemanningsleden kwamen om: lees er meer over in ‘100 jaar Titanic’ van journalist Dirk Musschoot. En in Haaltert staat er zelfs een gedenkzuil. De Titanic blijft door boeken, documentaires en speelfilms leven als een wereldwijd symbool van luxe, tragedie en roekeloosheid. 

Ga dus naar Belfast, maar ook naar Southampton. Ga ook naar de haven en kijk met bewondering, afgunst, weerzien of ontzetting naar de vertrekkende en voorbijvarende huidige drijvende luxedorpen…

 

Meer info? www.seacitymuseum.co.uk., Havelock Road, Southampton. Alle dagen open van 10 tot 5

FOSSIELEN ZOEKEN NET ALS MARY ANNING

Het is een (kleine) schande dat ik Mary Anning niet ken en nog nooit over haar hoorde of las… tot ik aan de Jurassic Coast (GB) was. Die vrouw was nochtans een beroemde wetenschapster. Ik had het geluk haar te leren kennen in haar stadje, Lyme Regis, en te stappen waar zij ooit stapte, misschien zelfs fossielen te zien die zij ooit zag!? Zij kreeg gelukkig daar een standbeeld...

Mary was in de 19de eeuw een paleontologe zonder het zelf te beseffen, zonder enig diploma, opgeleid door haar vader en door eigen talent. In Lyme Regis staat, gelukkig, haar standbeeld. En terecht. Deze self made wetenschappelijk talent ontdekte in 1811 het eerste complete ichthyosaurus-skelet! Dat is nu te bewonderen in het British Museum!

MUSEA

In dat stadje zijn twee musea die aandacht besteden aan fossielen. Mijn man en ik kozen voor Dinosaurland Fossil Museum omdat daar een kleiner exemplaar te zien is van haar ‘beest’, namelijk de Langdon Ichthyosaurus, ontdekt in 1972 (nog maar de tweede na die van Mary). Dat was meer dan een meevaller: we konden honderduit vragen stellen en zinvolle antwoorden krijgen van de gepensioneerde paleontoloog en eigenaar ervan, Steve Davies. Het museum is eerder traditioneel-oubollig opgevat maar toch interessant al heb ik van fossielen niet veel kaas gegeten: de meest gevonden fossielen behoren die van zeedieren met harde delen, zoals ammonieten (uitgestorven onderklasse van inktvissen en meestal spiraalvormig), trilobieten (uitgestorven geleedpotigen), zee-egels, enz.… zegt Wikipedia. In het museum van Davies vind je een collectie van 30.000 specimen die over 200 miljoen jaar loopt en alles over wat aan die Jura kust werd gevonden aan fossielen van ammonieten, belemnieten, vissen… Er zijn ook exotische exemplaren uit China en Rusland, zelfs een stuk van 73 kg van een dino.

In het andere museum, het Lyme Regis Museum, leer je nog meer over Mary Anning en paleontologie, over auteurs en artiesten verbonden met de stad, via objecten, audio en schermen meer over de geschiedenis van Lyme Regis. Er zijn ook rondleidingen, tentoonstellingen, workshops en fossielenwandelingen.

FOSSIELEN ZOEKEN

Lyme Regis aan de Jurassic Coast. Je mag daar - voorlopig nog - zelf op zoek gaan naar fossielen, eeuwenoude resten en sporen van planten en dieren, bewaard in gesteente. 

Wil je fossielen zoeken? Trek naar Monmouth Beach (Lyme Regis Fossil Beach), rechts, of naar Charmouth Beach, links. Het is grappig om daar jong en oud met hamertjes te zien kloppen op grijzige (minder harde) stenen in de hoop daarin een of andere fossiel te ontdekken. Wij vonden, echt waar, een mini-exemplaar! De grote fossielen zijn onhandelbaar (=niet meeneembaar) door hun afmetingen en gewicht: ze zijn vooral op het keienstrand, rechts van Lyme Regis, gewoon te bewonderen! En dat doet wat met een mens, naast en boven zulke miljoenen jaren oude resten te kunnen staan...

AMMONITE

Eens thuis, keken we natuurlijk via Netflix naar de film ‘Ammonite’, met Kate Winslet in de hoofdrol. De film is mooi van beelden, traag, maar legt te veel het accent op haar mogelijk lesbisch zijn (waar geen bewijs van is) en doet onrecht aan haar talent: haar vondsten en haar wetenschappelijke belang. Je krijgt wel een idee hoe ze - begin 19de eeuw met onaangepaste kledij en primitief materiaal - te werk ging. Elke dag trok ze meermaals het strand op, rokken omhoog, gewapend met een rieten mand, om fossielen te zoeken. Verkopen moest ze als levensonderhoud, zeker nadat haar vader overleed en haar moeder en zij zonder inkomen achterbleven.

Meer informatie nodig?

- Dinosaurus Fossil Museum, Coombe Street, Lyme Regis

- Lyme Reis Museum, Bridge Street, Lyme Regis

- Op fossielenjacht? Kijk voor de beste plaatsen op: Fossielenjacht

#fossielen #strand #jurassiccoast #maryanning #paleontologe 

MOOIE PLANTEN, RARE NAMEN

Een Wonderboom is niet zo wonderbaar en in de Zakdoekenboom zitten geen snotvodden. Wist je dat? In een Snakeplant zit zeker geen slang. En een Vrouwentong lijkt helemaal niet op een tong van een vrouw, toch niet op de mijne. Besluit: bomen, planten en bloemen hebben soms vreemde namen!

Wonderboom (foto VLAM.be)

Ik schrok me te pletter toen ik las hoe schadelijk mijn Wonderboom was! Meneer X vergiftigde er zijn vriendin mee. Ik kreeg vorig jaar een mini-exemplaar van mijn groenevingerzus, bij een bak vol eetbare planten en ander tuinschoon. Toch jammer als je met zulke mooie naam slechts tijdelijk én de gezondheid van mensen kan schaden. Tenminste voor wie kwade bedoelingen heeft of moordzuchtige neigingen. De bonen van die plant, met die o zo mooie beloftevolle naam, zijn giftig. Wees gerust, ik heb geen Wonderboom meer in mijn minituin en, echt waar, zou noch mijn man, noch een vroegere ambetante buur of ex-collega vergiftigen… al heb en had ik geen boon voor die laatste twee figuren.

Tong

Sanseveria

Mijn Sanseveria - er zijn zovele soorten- is geen echte geen diva, maar een plant die tevreden is met weinig water of zonlicht en de lucht zuivert. Mijn groenwit exemplaar Vrouwentong noemen, vind ik een brug te ver: mijn tong is bijlange niet zo lang en die van andere vrouwen ook niet. Heeft die naam met roddelen te maken? Dan ken ik bijna evenveel venten die ook graag konkelfoezen en kletspraat vertellen. 

Mijn ‘Pannekoekplant’ smaakt niet naar die lekkernij, maar ik ben er wel in geslaagd om van mijn moederplant kleintjes te kweken.

Morgen

En de ‘Gisteren, Vandaag en Morgenplant ‘ of Brunfelsia zal je aan geen enkele dag herinneren. Maar is zijn naam misschien ‘Kiss Me Quick’ als je die plant aan iemand schenkt? De 'Schoonmoederstoel' is geen stoel waarop mijn of jouw schoonmoeder mag zitten als ze op bezoek komt. Het is een bolvormige cactus uit Mexico die niet van koude houdt. En dat laatste hebben die plant én mijn echte schoonmoeder gemeen.

Pannekoekplant

Brandkruid brandt niet en Fluitenkruid maakt ook geen geluid en zeker geen muziek. Dat ze Haagwinde pispot noemen, vind ik vreemd. Hanenpoten zijn geen echte poten van hanen (maar kunnen wel een echte plaag zijn in je tuin) en Duivelsnaaigaren is geen handwerkgerei van een onbestaand satanisch wezen, maar gewoon Warkruid… hoewel niet warrig maar wel, naar het schijnt, een voorbehoedmiddel.

Ezel

Vuurpijlen vind ik bijzonder mooi maar schieten niet de lucht in of worden niet als vuurwerk afgeschoten. Ezelsoren en Kattenklauwen zijn planten geen onderdelen van een ezel of een kat. Een Hondsroos heeft ook niets te maken met een hond of een roos! Een mens leert elke dag bij! Maar één ding is zeker: hoe meer planten (of groen) hoe meer vreugd! Toch bij mij in huis.

 

Ps. Wie graag de Latijnse namen heeft, hier volgen er al enkele: Echinocactus Grusonii, Phlomis russeluana, Ricinus communis, Pteridium aquilinum, Cuscuta epithymum, Brunfelsia pauciflora,…

 

#planten #bloemen #namennoemen #vreemdenamen #rareplanten #whatsinaname