HASSELT MIJN EX EX EX EX CITY

Hasselt. Waar ik meer dan drie decennia geleden graag woonde en werkte, waar ik interessante mensen ontmoette, waar ik lieve familie en vrienden heb, daar wilde ik nog eens zijn. En waarom niet voor de Zevenjaarlijkse Virga Jesse ommegang? 

Een uitnodiging van een lieve nicht - bedankt Marleen - en  mijn interesse voor volkskunde zorgden voor de rest. Het werd een mooie zonnige zondag, een interessante dag met boeiende ontdekkingen.

Eerst een kerkgang, drie stuks met een hiërarchie nog wel: de Sint-Quintinus- kathedraal, Virga Jesse-basiliek en Minderbroederskerk. Bloemen kijken in de kathedraal, daarna passeren over de Grote Markt. In mijn beginjaren als journalist zat ik daar in café Van Moer met Hugo Camps en vele andere journalisten voor een (late) after work drink. Een freelancer moest overuren doen om aan (slecht betaald) werk te geraken. Dat is nog altijd zo.

Tijd voor een snelle fotoshoot - bedankt Rita - met de bronzen Hendrik en Katrien van Marc Cox uit 1989. Hendrik Tant was, zegt een testament uit 1295, de eerste bewoner van Hasselt. Geen tijd voor dichter Hendrik Van Veldeke en reus De Langeman.

Kerken

Wel naar de Virga Jesse basiliek. Hasselt-jeneverstad is de enige plek ter wereld waar Maria al eeuwen Virga Jesse, ‘twijg van Jesse’, wordt genoemd. Ze baadt er, door de geslaagde renovatie in heerlijk veel licht. Een gedreven VJ-kerkgids deed het geheime leven van het eiken, polychrome Virga Jessebeeld uit de 14^de eeuw uit de doeken. Ze transformeerde voor onze ogen 1 meter ruw stuk eikenhout in een aandoenlijke Maria met gracieuze heupknik en weemoedige

glimlach. De kunstenaar? Helaas onbekend. De later toegevoegde zilveren kroontjes en rijkelijke jurken kregen een plaats in museum Het Stadmus. De maagd is nu wat ze is en wat ze was: stralend arm. Ik brandde geen kaarsje voor haar in de nieuwe en gescheiden kaarsenhoek (die moet verhinderen dat het interieur opnieuw zwart blakert door kaarsenwalmen). Op de terugweg ontdekte ik - bedankt Mark - dat marmeren heiligenbeelden niet onfeilbaar zijn: de speersteek zit bij verschillende lijdende of dode Jezussen - in marmer - aan de verkeerde borst-of hartkant.

Paterke

Naar heiligdom nummer drie. Zouden er nog meer of of minder broeders zijn in de Minderbroederskerk? Ik vergat het te vragen omdat ik meteen aan de lippen hing van Lucia Lipkens-Janssen, iconenschrijfster uit Neeroeteren. Met vuur en vlam beschreef en verdedigde ze haar rijkelijke iconen. Daarin vertelt zij met penselen, in een warmrood en lichtend goud, verhalen voor en van gelovigen. Alles wordt vooraf minutieus bestudeerd, voorbereid en uitgewerkt. Het is al 25 jaar haar passie. Een mens kan en mag zijn hart verliezen aan wat en wie hij wil. Als hij maar gelukkig is.

Ik groette het Heilig Paterke, alias Jan Louis Paquay oftewel pater Valentinus, in brons op zijn graftombe. In mijn jongste boek publiceerde ik een kettingbrief over hem. Zijn collega-Minderbroeder dichter-schrijver Hilarion Thans was kind aan huis bij mijn ouders in As. Kerk 2 en 3: ‘vaut le voyage’. Wat daarna volgde, zeker.

Smaak
Een gezellig samenzijn met lieve nichten en enkele van hun nakomelingen. Vidé met frietjes in het Salon van de Smaak: knap en rijkelijk interieur. Ideaal om familiegebeurtenissen en geheimen te wisselen, elkaars leven af te toetsen, warme gevoelens van herkenning, erkenning en genegenheid door te geven. Bedankt Chris, Marleen, Rita, Lieve, Mark, André, Greet en Cristina.
Voor ik kon kijken naar dé Ommegang, haalde mijn teller 12.351 stappen en verdwaalde ik - bedankt Johan - in de oude Herckenrode Refuge. Geen tijd voor alle 60 kunstenaars. De maagd met haar indringende blik (Miles Albridge), de vrouw met zilveren jurk (Marie CécileThijs) en de gedraagde schoenen (Timo Van Luijk) bekoorden me wel. Terug naar af, naar de start. Straat in straat uit. Nieuwbouw en leegstand. Hasselt. doa ès hiel veel veranerd.

Ommegang
En dan: le moment suprême: de ommegang, de processie. Hoeveel mensen werkten aan de voorbereiding, uitvoering en straatversiering mee? Geen idee. Maar met verwondering en bewondering keek ik, relax op een plastic stoeltje, naar de 2000 deelnemers. Al vier dagen lang probeerden ze, ieder in hun op hun eigen manier, heel devoot of ietsjes minder, in een kleur en snit naar keuze, een religieuze boodschap van vrede, samenleven, barmhartigheid en vooral hoop over te brengen. Zalig zij die hun geloof nog zo durven tonen en uiten.

Acteren, zingen, bidden, bewegen… heel braaf was het allemaal, dat wel. Tegenover mij zat een kleine, harde kern die geen enkele groep zonder applausje liet passeren. 
Onder de deelnemers merkte ik vooral witte en witgrijze kopjes, zo oud, ouder en veel ouder dan ik. Hoelang zal deze deze processie nog bestaan? Zal en kan er nog een volgende editie komen? Zullen er in 2024 nog 2000 of 200 het traject door Hasselt afleggen? Lieve nicht Magda was er dit jaar al niet meer bij. Wie zal er binnen 7 jaar ontbreken? Ik durf en wil er niet aan denken. De lekkere echte  Limburgse vlaaien en broodjes - bedankt Marleen nr 2 - boden een goede afleiding en afsluiter.

Voor meer informatie:

http://hasel.be/virga-jessebeeld-beeld-onze-lieve-vrouw-virga-jesse

http://www.hetstadsmus.be/

http://www.demijlpaal.com/celibatairedivas/

EEN NIEUW LEVEN

Ik heb een nieuwe identiteitskaart, een nieuwe reispas en een nieuw rijbewijs. Tot 2024 ben ik – minstens administratief - in orde, dus ook gerust. Dat lijkt een eeuwigheid. Nochtans was dit met 1 bezoek aan het administratief centrum in Gent geregeld. Ik had welgeteld 1 foto en 1,5 uur wachten+aanschuiven met drie verschillende volgnummertjes nodig. Gelaten onderging ik de wisselende wachttijden aan elk loket (zo dom om op een woensdagnamiddag te gaan; dus nadoen). Maar het is gelukt. Het was een succes. Ik kreeg er zelfs een vriendelijk woord en glimlach bij (wel niet van allemaal) ondanks de helse drukte en te hoge temperatuur. Het kostte me daarna enkel nog een blitsbezoek om de drie documenten af te halen. Weer met drie nummertjes! Met de tram heen en weer was die klus op een uurtje geklaard.

Ik heb ook een nieuw leven. Een kleinzoon. Die kreeg, in dezelfde week als ik, twee van de drie documenten. Dat manneke is net geboren, drie weken te vroeg, meer dan welkom, lief, klein, dapper en zo mooi. Dat zullen alle grootouders van hun kleinkind beweren.

We zijn dus samen geboren-herboren… hij en ik. Zo voelt het ook aan. En het is waar. Want ik was erbij, in de materniteit toen hij voor het eerst - met de hulp van een geweldige vroedvrouw - de wereld en zijn mama zag. Tranen rolden van mijn wangen. Niet door de nachtelijke arbeid van zijn moeder, niet door haar pijn, maar gewoon door hem te zien komen, ademen, liggen, zijn zijn. Dat nieuwe mensje zal nooit meer uit ons leven zal verdwijnen. Heerlijk.

Het is een vechtertje, dat had ik snel door. Met zijn 46 cm en zijn 2kg530 liet dat kereltje zich niet doen: niet door vroege weeën, niet door een te vroege bevalling, niet door een veel te kort verblijf in de materniteit, niet door de vele bezoekers uit België en Italië, niet door de onhanteerbare hitte, niet door de aanslepende borstvoedingsperikelen, niet door het slaaptekort van zijn ouders, niet door de krappe behuizing bij zijn oma (van 2 naar 5/6/8) en haar stress om van alles en nog wat en ook niet door de drukte rond de verjaardag van zijn opa, enz.

Het leven van dat ventje is indrukwekkend begonnen. En hij is, bij wijze van spreken, om op te eten, echt waar. Ik moet me inhouden of ik zou hem voortdurend knuffelen. Als hij niet in mijn buurt is, kan ik niet stoppen om naar zijn foto te kijken. Wat is dit? Is dit liefde? Verliefdheid? Gaat dit nog ooit voorbij? Waar het hart van vol is, loopt de mond van over.

Hij is bijzonder: hij heeft een Belgische moeder, een Italiaanse vader, een West-Vlaamse grootvader, een Limburgse oma, een stel nonni’s op Sardinië en een overgrootvader die half Belg en half Siciliaan was. Die roots, die oorsprong maken van hem een uniek mensje: een vreemde die overal thuis is, net als zijn ouders en grootouders.

Daniel

Er zijn veel jongens met die naam, maar meestal hebben die een trema op de e. Jij niet. What’s in a name? Daniel is een jongensnaam, de hoofdpersoon van het Hebreeuws Bijbelboek, de zoon van koning David, de naam van Nederlandse film uit 1971 en van een Amerikaanse film uit 1983. Het is de titel van een liedje van Elton John uit 1973, een plaats in Utah, in Wyoming (VS) en in Frankrijk; het is de naam van een berg in Oostenrijk, van een Franse experimentele raket, van een Amerikaans whiskeymerk, een naam uit een roman 1876 van George Eliot, de familienaam van een Frans jezuïet en missionaris, van een Amerikaans actrice, van een Russisch schrijver en dichter, van een Braziliaans tennisser en van een Amerikaans botanicus.

Wie hij ook wordt en wat hij ook wordt, het doet er echt niet toe. Als hij maar gezond en gelukkig kan leven in een wereld zonder oorlog of terreur, in vrede met mensen van alle nationaliteiten, kleuren en godsdiensten. Daniel, val nooit in een leeuwenkuil en laat je ook niet voor de leeuwen gooien!

Ps. Op 1 augustus vertrekt hij, ’s avonds, naar Algiers, met een korte stop op Sardinië. Dan zal ik aan Elton John denken. 

Daniel is traveling tonight on a plane
I can see the red tail lights heading for Spain (=Italy)
Oh and I can see Daniel waving goodbye
God it looks like Daniel, must be the clouds in my eyes

Wees gerust Daniel: oma komt! 

Verras je papa. Slik.

Hallo Anne Maria, verras je papa! www.airstop.be |

Deze mail kreeg ik vandaag. Ik moest toch even slikken. Zondag is het vaderdag. Ik heb geen vader meer, ook geen schoonvader. Dat is zo, op een bepaald moment in het leven, als je een dagje ouder en zelf een ouder bent. Mijn vader sterf in juni 2002, mijn schoonvader in november 2016.

Waarom stuurt een ‘machine’ mij een boodschap die niet van toepassing is op mij? Waar ik ook niet om gevraagd heb? Trouwens, Airstop of wie dan ook heeft er geen zaken mee of ik een vader heb of niet, of ik daar een relatie mee heb of niet, of ik een vader een geschenk wil geven of niet.

Verras je papa. Dubbel pijnlijk is dat. Mijn vader én mijn schoonvader konden voor hun dood niet meer reizen. Mijn vader had ‘het’ aan zijn nieren en aan zijn hart. Hij stopte met leven na drie korte ziekenhuisverblijven. Mijn schoonvader lag een jaar of tien aan de nierdialyse en moest de helft van zijn been laten amputeren. Geen haar op hun hoofd, en het mijne, die eraan zou denken nog te reizen. Nu zijn ze op een plek waar reizen geen belang meer heeft. En ik reis wanneer ik wil.

En nog iets: ik haat het om als Anne Maria aangesproken te worden. Ik weet niet waarom die naam op mijn identiteitskaart moest staan, terwijl ik Ann heet en op mijn geboortekaartje duidelijk Ann staat. Elke reisorganisatie krijgt overigens een mail ondertekend met Ann!

Wellicht zal het anders zijn voor mijn kleinzoon. Ik ben benieuwd naar zijn naam…

Hij krijgt een naam - binnenkort - en die zal, hopelijk, op zijn geboortekaartje, zijn identiteitskaart en zijn paspoort hetzelfde zijn. Dat zal hem heel wat moeilijkheden besparen. Dat manneke zal veel moeten reizen. Minstens heen en weer Algiers-Brussel en Algiers-Cagliari.

Airstop, KLM, Ryanair, Air France of wie dan ook: al moet dat ventje, hoe klein ook, om te vliegen een ticket op zijn naam hebben, schrijf hem a.u.b. geen mails, ook niet via zijn ouders! Hij kan ze de eerste jaren niet lezen en ze ouders weten wat ze moeten doen. Val hen niet lastig. Ze weten wat vliegen is, ze kunnen tickets kopen als ze die nodig hebben en zonder daar op een onaangename manier aan herinnerd te worden, zoals ik. Ze hebben op dit moment ook belangrijker dingen aan hun hoofd dan vliegen, net als ik.

Op de foto: de wieg, waarin ik nog gelegen heb. Die staat klaar voor mijn kleinzoon. Mijn vader heeft er eigenhandig de namen van zijn acht kinderen in gebeiteld...

Ik geef mijn dochter een Roos van Jericho ...

Ik zou mijn dochter een Roos van Jericho willen geven, niet voor, maar na haar bevalling. Het is een fascinerende plant, bijna onsterfelijk, meer dood dan levend, en toch. Ik leerde ze kennen toen ik in 2016 met de vzw LECA meewerkte aan een expositie ‘Verborgen rituelen’ in Gent. Ik vind die oeroude woestijnplant ongelooflijk boeiend!

De Anastatica hierochuntica vind je in alle werelddelen. Ze zou door kruisvaarders zijn meegebracht. Bij mij roept ze herinneringen op aan de wondermooie Algerijnse Sahara. Al heb ik tijdens mijn doortochten nooit beseft wat voor een knollen het waren, die op de tonen van de wind werden rondgeslingerd over het zand. Ze is ook geen echte roos. Ze heet ‘roos’ omdat ze, net als haar naamgenoot, chaotisch lijkt en toch geordend is.

Mijn fascinatie voor de RvJ is geboren toen ik haar ongelooflijke gedaanteverwisseling observeerde. Werkelijk adembenemend eenvoudig, maar indrukwekkend. Hoe verdord, droog en armtierig ze er ook uitziet, in een bordje of kommetje water verandert die levenloze, bruine takkenbol in een roosachtige, groene varenplant. Dat hele proces voltrekt zich in een dag of minder.

Die bizarre knol heeft dus geen potaarde nodig. Koud of warm water is het enige dat dit vogelnestje doet groeien, ontkrullen, groen verkleuren en leven. Het is werkelijk een opstandingsplant: eerst dood, dan levend. En dat proces kan je haast eindeloos herhalen.

Klein groots plantje

Nu ik het leven en sterven met ogen zag, begrijp ik ook waarom die roos de hand van Fatima of van Maria wordt genoemd: aanvankelijk klein en onbetekenend, daarna groot en beroemd. Weg met de alruin (wortel tegen onvruchtbaarheid). Weg met de kool (symbool voor de vruchtbare schoot). Geef mij maar de Roos van Jericho. Een plant met naam en faam, voor een prikje: tussen 4 en 15 euro per stuk. Vochtig zorgt ze voor een frissere geur. Droog houdt ze ongedierte - muggen - op afstand. Het water, waarin ze ligt, zou waterafdrijvend zijn, pijn bij weeën verzachten, een middel tegen rimpels of pijnlijke voeten zijn. Zonder water overleeft de plant zelfs decennia. Met te veel water of te lang in het water, beschimmelt of verdrinkt ze snel.

Weeën

Omdat de plant een symbool is van sterven en (op)nieuw leven - en goedkoop - was ze van de 16^de tot de 19^de eeuw populair en geliefd in heel Europa. Dat schreef Julien Van Remoortere in ‘In de tijd dat de kindjes nog gekocht waren’. Men dacht ook dat die RvJ de baarmoeder stimuleerde en de bevalling vergemakkelijkte. De knol of bol werd in water gezet, zodra de weeën begonnen. Als die zich opende, zou de vrouw snel bevallen of zouden weeën niet langer duren als de tijd die de roos nodig had om te openen. Bleef de roos gesloten, dan wachtte een zware bevalling.

Geluk

Dan maar geen RvJ bij mijn dochter. Laat de natuur maar zijn gang gaan, in de hoop dat die haar gunstig gestemd is: liever twee uur dan twee dagen weeën. Kort of lang, daarna is het snel vergeten, als ze dat kleintje in haar armen heeft. Dan begint het …

Die Roos van Jericho krijgt ze later. Ze brengt geluk (sommige beweren ook liefde en geld). Dat heb je nodig, als mens, als dochter en zeker als moeder. Brengt ze haar niets, dan kan ze er gewoon een voorbeeld aan nemen, in donkere dagen. Want die zijn er, goede en kwade tijden, met en zonder kinderen. Dor/dood en fris/levend is het in elk leven, net als in dat van de Roos van Jericho...

Meer informatie over verborgen gebruiken, gebaseerd op wetenschap, geloof of bijgeloof in de gratis expo ‘Over geboorterituelen’, H.-Magdalenakerk in de Schaarstraat (Astridpark) in Brugge, nog tot en met 11 juni, dagelijks van 10u tot 17u.

Meer info over Hallo Baby? Kijk op www.hallobaby.be, een samenwerking tussen de Gezinsbond en de vzw LECA.

WARME KLEDIJ OP KOUDE LENTEDAGEN

Waar zijn mijn winterkleren? 

Op enkele warme dagen was ik zo vermetel om mijn winterspullen - dikke truien, broeken, jurken en jassen - uit mijn kast te nemen en die ergens, te hoog of te ver, te deponeren. Ze moesten plaats maken voor meer kleurrijke en koelere kledij. Plots sloegen de enkele zomerse dagen om in min-tien-graden-dagen. En ik liep rond in een zomerse, feloranje broek. Uit koppigheid? Om de weergoden gunstig te stemmen? Als een definitief en duidelijk afscheid van de winter? Ik weet het niet, maar het vloekte. 

Het was fout. Ik verwisselde mijn garderobe te vroeg. Met één blik in mijn kast leidde ik daarbij enkele vestimentaire zaken af:

- Eerste vaststelling: ik heb te veel, echt te veel broeken en bloesjes.

- Tweede vaststelling: ik heb te veel overjaarse broeken en bloesjes, die te krap zitten.

- Derde vaststelling: ik heb moeite om iets weg te doen.

- Vierde vaststelling: ik doe geregeld iets weg. Kanshebbers zijn niet alleen dochter, zus en werkster, maar ook De Tinten, een Kringwinkel, Congo, de jaarlijkse Rommelmarkt en kledingcontainers aan grootwarenhuizen, die kledij en schoeisel verslinden.

- Vijfde vaststelling: ik gooi niets in de vuilbak, tenzij kapotte schoenen waarin iedereen natte voeten krijgt. Gerafeld en gescheurd katoenen ondergoed, slopen, handdoeken krijgen in mijn huis een tweede leven als vod. Vieze tuinmeubels, smerige vuilbakken en modderschoenen varen er wel bij. Na die tweede kans kieper ik ze wel in de gele restafvalzak zodat ze, na ophaling, verbrand worden en zo misschien wel stroom te leveren

Ik houd van het circulaire aspect van mijn kledingstukken: van de winkel, in mijn kast, rond mijn lijf (een keer of 100?), in en uit mijn wasmachine en droogkast of wasdraad, en dan -  te voet, per fiets of met de auto - naar een ander lijf, kast en wasmand. Zo gaat niets voorbij en niets verloren. Iedereen tevreden. En ik heb plaats voor iets nieuws! 😊

Ps. Draagbare en bruikbare kleding is, voor een tweede leven, welkom bij de Kringwinkel in je buurt, zie http://www.uwkringwinkel.be en, in Gent, bij één van de 15 Krasdiensten, zie www.krasgent.be.