Ik
zou mijn dochter een Roos van Jericho willen geven, niet voor, maar na haar
bevalling. Het
is een fascinerende plant, bijna onsterfelijk, meer dood dan levend, en toch.
Ik leerde ze kennen toen ik in 2016 met de vzw LECA meewerkte aan een expositie
‘Verborgen rituelen’ in Gent. Ik vind die oeroude woestijnplant ongelooflijk
boeiend!
De Anastatica
hierochuntica vind je in alle werelddelen. Ze zou door kruisvaarders
zijn meegebracht. Bij mij roept ze herinneringen op aan de wondermooie
Algerijnse Sahara. Al heb ik tijdens mijn doortochten nooit beseft wat voor een
knollen het waren, die op de tonen van de wind werden rondgeslingerd over het
zand. Ze is ook geen echte roos. Ze heet ‘roos’ omdat ze, net als haar
naamgenoot, chaotisch lijkt en toch geordend is.
Mijn fascinatie voor de RvJ is geboren toen ik haar ongelooflijke gedaanteverwisseling observeerde. Werkelijk adembenemend eenvoudig, maar indrukwekkend. Hoe
verdord, droog en armtierig ze er ook uitziet, in een bordje of kommetje water
verandert die levenloze, bruine takkenbol in een roosachtige, groene
varenplant. Dat hele proces voltrekt zich in een dag of minder.
Die bizarre knol
heeft dus geen potaarde nodig. Koud of warm water is het enige dat dit
vogelnestje doet groeien, ontkrullen, groen verkleuren en leven. Het is
werkelijk een opstandingsplant: eerst dood, dan levend. En
dat proces kan je haast eindeloos herhalen.
Klein groots plantje
Nu ik het leven en
sterven met ogen zag, begrijp ik ook waarom die roos de hand van Fatima of van
Maria wordt genoemd: aanvankelijk klein en onbetekenend, daarna groot en
beroemd. Weg
met de alruin (wortel tegen onvruchtbaarheid). Weg met de kool (symbool voor de
vruchtbare schoot). Geef mij maar de Roos van Jericho. Een plant met naam en faam, voor een
prikje: tussen 4 en 15 euro per stuk. Vochtig zorgt ze voor een frissere geur.
Droog houdt ze ongedierte - muggen - op afstand. Het water, waarin ze ligt, zou
waterafdrijvend zijn, pijn bij weeën verzachten, een middel tegen rimpels of
pijnlijke voeten zijn. Zonder water overleeft de plant zelfs decennia. Met te veel
water of te lang in het water, beschimmelt of verdrinkt ze snel.
Weeën
Omdat de plant een
symbool is van sterven en (op)nieuw leven - en goedkoop - was ze van de 16de tot
de 19de eeuw populair en geliefd in heel Europa. Dat schreef Julien
Van Remoortere in ‘In de tijd dat de kindjes nog gekocht waren’. Men dacht ook
dat die RvJ de baarmoeder stimuleerde en de bevalling vergemakkelijkte. De knol
of bol werd in water gezet, zodra de weeën begonnen. Als die zich opende, zou
de vrouw snel bevallen of zouden weeën niet langer duren als de tijd die de
roos nodig had om te openen. Bleef de roos gesloten, dan wachtte een zware
bevalling.
Geluk
Dan maar geen RvJ bij
mijn dochter. Laat de natuur maar zijn gang gaan, in de hoop dat die haar gunstig
gestemd is: liever twee uur dan twee dagen weeën. Kort of lang, daarna is het snel vergeten, als ze dat kleintje in haar armen heeft. Dan begint het …
Die Roos van Jericho
krijgt ze later. Ze brengt geluk (sommige beweren ook liefde en geld). Dat
heb je nodig, als mens, als dochter en zeker als moeder. Brengt ze haar niets, dan kan ze er gewoon een voorbeeld aan nemen,
in donkere dagen. Want die zijn er, goede en kwade tijden, met en zonder
kinderen. Dor/dood en fris/levend is het in elk leven, net als in dat van de
Roos van Jericho...
Meer
informatie over verborgen gebruiken, gebaseerd op wetenschap, geloof of bijgeloof in de
gratis expo ‘Over geboorterituelen’, H.-Magdalenakerk
in de Schaarstraat (Astridpark) in Brugge, nog tot en met 11 juni,
dagelijks van 10u tot 17u.
Meer
info over Hallo Baby? Kijk op www.hallobaby.be, een samenwerking
tussen de Gezinsbond en de vzw LECA.
